Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd.

Het lege ik

door Jeffrey Satinover

Voorwoord

   Jeffrey Satinover raakte op een bepaald moment geïnteresseerd in de werken van Leanne Payne, die bekendheid verwierf in de beweging van de zogenaamde ‘innerlijke genezing’. Haar psychologie was beïnvloed door Jung, die een aanhanger was van de gnostiek.¹ Over dr. Satinover (die ze persoonlijk kende) schreef ze echter: ‘Net als C. S. Lewis weet hij dat we goed en kwaad nooit met elkaar kunnen verzoenen (synthetiseren). Die synthese is vandaag niet alleen voor het christendom, maar voor de hele mensheid de grootste bedreiging.’
   Dit kleine boekje is een kritische reflectie van dr. Satinover op de jungiaanse visie op de menselijke toestand in het algemeen, en de natuur of aard van het ‘ware ik’ in het bijzonder.² Met deze publicatie heeft hij de basis gelegd voor wat hij op dit gebied heeft verricht. In een cultuur die de jungiaanse psychologie vrij algemeen heeft aanvaard, is dit boekje een verfrissende uitdaging, niet in de laatste plaats voor veel christelijke therapieën die grotendeels door Jung gevormd zijn. Wat hij zegt, is eveneens van toepassing op de hele christelijke benadering van spiritualiteit, die ook sterk beïnvloed is door Jungs denken. In dit boekje erkent dr. Satinover dat hij Jung ook dankbaarheid verschuldigd is voor bepaalde dingen, en hij geeft aan wat je van Jungs werk terecht kunt bevestigen en accepteren. Maar hij beschrijft bovendien het lange proces van de ontwikkeling van het idee van de ‘zelfidentiteit’ vanaf de Renaissance en Leonardo da Vinci tot de dag van vandaag, en hij levert daar ondubbelzinnige kritiek op.
   Ik verwelkom dit werk, niet als het laatste woord over dit onderwerp, maar veeleer als een stem met krachtige joodse accenten, die christenen oproept om te midden van de vele tegenstrijdige en verwarrende stemmen opnieuw de hand te leggen op de heilzame Hebreeuwse visie op de persoonlijkheid. Veel christenen, met name zij die als therapeut of geestelijk verzorger werken, zullen door dit boekje nieuw licht kunnen krijgen op hun werk.

Robert Warren³

Korte biografie van de auteur (staat ook in het boekje): biografie.

Noten:

¹ Volgens klinisch psycholoog Jef de Vriese kunnen bepaalde theologische visies van Payne (bijvoorbeeld de incarnatietheorie van ‘incarnationele werkelijkheid’) tot dwaalleringen leiden:
   ‘Payne rechtvaardigt het verbeeldingsdenken en de rituelen die de voorstellingen tot stand brengen via het theologisch systeem van een incarnatietheorie die niet in overeenstemming is met de traditionele visie op wat ‘in Christus zijn’ betekent. Haar incarnationele werkelijkheid is geen bijbels gegeven, maar een theorie waarmee ze een ervaringsmodel binnenbrengt in het pastoraat. Dit opent de deur naar louter menselijke mystieke ervaringen en een oecumenische spiritualiteit.’
   Citaat met toestemming van Jef de Vriese overgenomen uit zijn boekbespreking van Gods tegenwoordigheid geneest, van Leanne Payne, verschenen in het Tijdschrift voor Theologie en Pastorale Counseling, 9^e jaargang, 2^e kwartaal 1998, nr. 38, pagina 40-42.
   Zoals dit boekje duidelijk maakt, is dr. Satinover het lang niet in alles met Jung eens. Als het bijvoorbeeld over gender en androgynie gaat, is dr. Satinover het niet helemaal eens met Jung, maar hij aanvaardt wel het principe van de anima en de animus (het vrouwelijke in de man en het mannelijke in de vrouw). Het androgyne mensbeeld van Jung was volledig gebaseerd op de gnostiek. Later in zijn leven belichtte Jung de anima en de animus vanuit de alchemie (zie o.a. De psychologie van de overdracht van Jung). Men hoeft uiteraard geen christen te zijn om het niet (helemaal) met Jung eens te zijn. Veel jungiaanse psychologen wijken op onderdelen af van Jungs visie op de anima en de animus.- Vertaler.

² Hij wordt door sommigen (zoals Peter Jones van het Ezra Institute, en Ed Hird, oud-rector van de St. Simon’s Church in North Vancouver, Canada) een ‘ex-jungiaan’ genoemd. - Vertaler.

³ De eerste alinea van het voorwoord is toegevoegd door de vertaler/uitgever (bron: https://edhird.com/tag/dr-jeffrey-satinover). - Vertaler.