Deze tekst is auteursrechtelijk beschermd.

Wanneer een land God vergeet - zeven lessen die wij moeten leren van nazi-Duitsland

door dr. Erwin. W. Lutzer

Geschreven om gelezen te worden

   Als u dit boek alleen maar leest om bevestigd te worden in uw politieke overtuiging, dan hebt u niet begrepen wat ik met dit boek wil zeggen. Zeker, ik maak me ernstig zorgen over de koers die ons volk vaart. Maar ik maak me er nog meer zorgen over hoe de gemeente - Gods volk - zal reageren op wat er gebeurt. Boosheid, rancune en zelfbeklag zijn zaken die God niet van ons verwacht. Wij moeten reageren op verschillende niveaus, maar een van de belangrijkste niveaus is ongetwijfeld dat wij als individu en als gemeente geloofwaardig moeten getuigen van Gods verlossende genade in Christus.
   God maakt ons nederig. De politieke oplossingen waarvan wij dachten dat die ons volk konden redden van zijn morele en geestelijke vrije val hebben maar weinig effect gehad. Wij ontdekken dat het probleem dieper zit dan we dachten - en dus moet ook de oplossing dieper liggen. Ten diepste moeten wij beseffen dat alleen God ons kan verlossen van de trends die Zijn oordeel al hebben opgewekt.
   Let bij het lezen van deze bladzijden zorgvuldig op het laatste segment van elk hoofdstuk. Daar wijs ik de lezer op de bijbelse beloften en probeer ik hem te bemoedigen voor de enorme taak die ons wacht. Hoewel ons de moed in de schoenen kan zinken als wij alleen kijken naar de weg die ons volk is ingeslagen, bid ik dat wij nieuwe hoop krijgen door ons te richten op het voorrecht te mogen leven in deze tijd van de geschiedenis, nu het echt aankomt op ons geloof. ‘De God nu der hope vervulle u met louter vreugde en vrede in uw geloof, om overvloedig te zijn in de hoop, door de kracht des heiligen Geestes’ (Rom. 15:13).

De context van dit boek

   Jazeker, nazi-Duitsland heeft ons enkele lessen te leren. Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat het makkelijk is om de parallellen tussen nazi-Duitsland en de Verenigde Staten aan te dikken. Toch mag ons dit er nooit van weerhouden enkele harde lessen te leren uit die donkere periode, toen de christelijke gemeente moeite deed haar identiteit te vinden en moest lijden om haar geloof. Tijdens het lezen van dit boek bent u misschien verbaasd als u ziet dat soortgelijke dingen zich onder uw ogen afspelen.
   Ik vind het niet fair wanneer politieke tegenstanders hier in de Verenigde Staten mensen die het niet met hen eens zijn, betitelen als ‘nazi’ of ‘Hitler’. De gruweldaden die door de nazi’s zijn begaan, zijn een klasse apart; iemand zo’n etiket opplakken is misplaatst in ons politieke debat. Maar ik heb dit boek geschreven om te laten zien dat het nazisme niet vanuit het niets opkwam. Door bepaalde stromingen in de samenleving kreeg deze ideologie een kans en ontving zij veel bijval in de toenmalige samenleving. Sommige van die stromingen - door de massa geaccepteerde verzinsels - zijn vandaag de dag ook aanwezig in Amerika. Vandaar dit boek.
   Als het over nazi-Duitsland gaat, denken we meteen aan de Holocaust, het beestachtig vermoorden van miljoenen Joden en andere ‘ongewenste elementen’. Maar laten we wel beseffen: er waren omstandigheden en breed aanvaarde ideeën waardoor de bevolking deelde in het kwaad dat groter was dan dat van welk individu ook. De gasovens waren het eindresultaat van bepaalde politieke en godsdienstige trends waardoor de gruwelen konden plaatsvinden. Lees de scherpe conclusie van Viktor Frankl, een overlevende van de Holocaust:

   Er wordt gezegd dat nadat God in de negentiende eeuw gestorven was, de mens in de twintigste eeuw stierf. Want als God dood is, wordt de mens een ongetemd beest.
   Ik verwacht niet dat het in Amerika ooit zover zal komen dat miljoenen mensen vergast worden omdat ze tot het verkeerde ras behoren, maar dezelfde criteria die Duitsland vernietigden, worden momenteel onderwezen in veel van onze onderwijsinstellingen. We zullen een uitholling van onze vrijheden zien. We zullen verraden worden door de regering. Degenen die onze vrijheden zouden moeten bewaken, buigen voor stromingen in de samenleving die ons uiteindelijk zullen vernietigen, tenzij er een wonder gebeurt.
   Wie mijn boek Hitlers Kruis gelezen heeft², weet dat ik nazi-Duitsland ben gaan bestuderen omdat ik me vaak heb afgevraagd waarom de predikanten in Duitsland Hitler niet eensgezind en moedig veroordeelden. Ik wilde weten wat de reden was dat de gemeente verleid werd door valse beloften van een groots en glorieus Duitsland. Het zou kunnen dat Wanneer een land God vergeet, meer dan enig ander boek dat ik geschreven heb, ons dwingt om na te denken over het conflict tussen onze trouw aan de regering en onze grotere trouw aan God.
   We zullen ontdekken dat we altijd moeten kiezen tussen onze verantwoordelijkheid als burgers op aarde enerzijds en als hemelburgers anderzijds. Sinds haar ontstaan heeft de gemeente altijd al gebalanceerd tussen twee goden en twee kruisen. Aan de ene kant staat onze Heer en Heiland, Jezus Christus, die aan een Romeins kruis stierf, terechtgesteld vanwege de zonden van de wereld. Aan de andere kant staan een heleboel lagere goden en andere kruisen die een valse verlossing beloven. Deze andere goden worden bijna altijd belichaamd door de staat; als ze tot ons komen, hullen ze zich meestal in een keizerlijk gewaad. En uiteindelijk is hun doel een eind te maken aan de godsdienstvrijheid.
   Vandaag de dag ervaren we druk vanuit de samenleving. Deze druk dwingt ons om Christus te combineren met andere godsdiensten, of met een politieke of ideologische agenda. De ervaring van de kerk in nazi-Duitsland herinnert ons eraan dat Christus altijd uniek is en daarom ook altijd alleen staat; Hij moet aanbeden worden, niet als degene die naast de regeringsleiders van deze wereld staat, maar als degene die boven hen staat als de Koning der koningen en de Here der heren.
   Of het nu gaat om het nazisme, marxisme of secularisme, de macht van de staat is altijd in strijd met godsdienstvrijheid. En hoe meer macht de staat heeft, des te meer wetten deze zal aannemen om de rol van de kerk te beperken. Wat dit zo moeilijk maakt, is dat deze veranderingen plaatsvinden in naam van ‘de vrijheid’ en ‘het algemeen nut’. Daarom is de ware aard van een totalitaire staat altijd verborgen en wordt ze altijd geformuleerd in termen van ‘moraal’, ‘vooruitgang’ en ‘vrijheid’, net zoals in George Orwells Animal Farm slavernij wordt gedefinieerd als vrijheid, en onderdrukking als ‘de zoektocht naar gelijkheid en billijkheid’.
   Omdat ik geloof dat, zoals Santayana gezegd heeft, zij die geen acht slaan op de geschiedenis, veroordeeld zijn deze te herhalen, geloof ik dat wij nalatig zijn als we het nazitijdperk niet bestuderen om al het mogelijke te leren over onze huidige strijd als kerk in Amerika. En als we dat doen, zo hoop ik aan te tonen, bereiden we onszelf misschien wel voor op onze eigen dreigende toekomst.
   In de jaren zeventig van de vorige eeuw vertelde Francis Schaeffer ons dat we op een dag zullen ontwaken en ontdekken dat het Amerika dat wij eens kenden, verdwenen is. Die dag is nu aangebroken. Je hoeft geen profeet te zijn om te zien dat zich donkere wolken samenpakken boven de Verenigde Staten. Er zijn onheilspellende tekenen zichtbaar die aantonen dat de vrijheden aan het verdwijnen zijn - vrijheden waarvan we eens veronderstelden dat ze ons toebehoorden. De krachten van de secularisering leiden onvermijdelijk tot een totalitaire staat waaraan iedereen zich moet onderwerpen.
   Wat moeten we doen? De handen wringen en wachten op de terugkeer van Christus? Zijn wederkomst is een kostbaar uitzicht voor iedere christen, maar ondertussen is er werk aan de winkel. En in plaats van bang te zijn voor wat de toekomst brengt, moeten we de toekomst zien als een gelegenheid om God te eren door vastberaden bezig te zijn met de dingen die nooit voorbij zullen gaan.
   We hebben het voorrecht om in de voetsporen van andere christenen te treden die hun trouw aan Christus hebben moeten stellen boven hun trouw aan de wetten van de staat. Zij zullen zonder enige twijfel beloond worden door onze Here Jezus Christus. Zij boden de Here niet iets aan wat hun niets kostte. Dus nodig ik u uit mee op reis te gaan naar nazi-Duitsland en daar te ontdekken dat het ook onze reis is. Een reis die ons een groter inzicht in en waardering voor ons geloof in Jezus als Koning der koningen en Here der heren zal geven.
   Het is een reis die ons uitnodigt om lastige keuzes voor Jezus Christus te maken. Het is een reis die ons dwingt opnieuw datgene onder de loep te nemen waarvan we al weten dat het waar is!

Noten:

¹ Frankl, V. E., The Doctor and the Soul: Introduction to Logotherapy (New York: Alfred A. Knopf, 1982), xxi; geciteerd in: Zacharias, R., Can Man Live Without God (Dallas: Word Publishing, 1994), 25.

² Grace Publishing House, Veenendaal, 2009.